Χελώνα στη Νάξο έφαγε πάνω από 100 μέδουσες σε μισή ώρα
Δημοσθένης Μιχαλοδημητράκης – Κτηνίατρος
Ένα διαχρονικό πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουν οι κάτοχοι σκύλων, είναι η προσβολή των ζώων τους από τους κρότωνες, τα πασίγνωστα σε όλους μας τσιμπούρια και τα μέσω αυτών μεταδιδόμενα νοσήματα.
Δια του παρόντος, θα επιχειρηθεί να δοθούν απαντήσεις στα πιο συχνά ερωτήματα, που αφορούν τόσο στις ασθένειες, όσο και στους τρόπους πρόληψης της παρασίτωσης των ζώων.
Τι είναι οι κρότωνες (τσιμπούρια);
Είναι αρθρόποδα που μυζούν αίμα από τα ζώα και τον άνθρωπο. Έχουν 4 ζευγάρια πόδια και μέγεθος 2-6mm τα αρσενικά και 3-15mm τα θηλυκά (εικ. 1).
Πώς είναι και πώς διατρέφονται;
Μπορούμε να ξεχωρίσουμε το φύλο τους από το γεγονός ότι η ράχη των αρσενικών είναι όλη σκουρόχρωμη, ενώ των θηλυκών σκούρο χρώμα έχει μόνο το μπροστινό τμήμα της ράχης (εικ.1). Μέσω μιας αγκαθωτής λόγχης στη βάση της οποίας βρίσκεται το άνοιγμα του στόματός τους, τα τσιμπούρια προσκολλώνται στο δέρμα του ζώου και μυζούν αίμα για πολλές ώρες ή και μέρες ακόμα, δίνοντας την εικόνα μιας κρεατοελιάς που μεγαλώνει (εικ.2).
Πού ζουν και πώς αναπτύσσονται;
Το θηλυκό τσιμπούρι, μετά την ολοκλήρωση της απομύζησης, εγκαταλείπει το ζώο ή τον άνθρωπο, πέφτει στο έδαφος όπου μπορεί να γεννήσει έως 15.000 αυγά, σε ρωγμές και εσοχές τοίχων, κάτω από ξύλα, πέτρες ή χόρτα και ύστερα πεθαίνει. Από τα αυγά βγαίνουν προνύμφες ( μικρά τσιμπούρια ), τα οποία προσπαθούν να γαντζωθούν σε σώμα διερχόμενου ζώου ή ανθρώπου, πάνω στο οποίο θα εξελιχθούν σε νύμφες και σε διάστημα 10 -18 εβδομάδων, σε ενήλικα αρσενικά ή θηλυκά, αφού πέσουν προηγουμένως στο έδαφος.
Πότε κινδυνεύουν περισσότερο τα ζώα και ο άνθρωπος;
Οι ιδανικές συνθήκες για να μολυνθούν άνθρωπος και ζώα επικρατούν την άνοιξη και το φθινόπωρο εποχές με αυξημένη υγρασία και θερμοκρασίες 15°C -20°C. Στην Ελλάδα τα τσιμπούρια βρίσκονται συνήθως στα βοοειδή, αιγοπρόβατα, σκύλο, αλεπού, λαγό, πτηνά και σποραδικά στον άνθρωπο.
Τι προκαλούν τα τσιμπούρια στον άνθρωπο και στα ζώα;
Στον άνθρωπο τοπικά στο σημείο προσκόλλησης μπορεί να παρατηρηθεί ερυθρότητα χωρίς κνησμό και σπανίως να αναπτυχθεί βακτηριακή μόλυνση. Στα συστηματικά νοσήματα, περιλαμβάνονται η νόσος του Lyme και η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα, με τα περιστατικά όμως στη χώρα μας να είναι πολύ σπάνια. Στα ζώα μεταδίδονται συστηματικά νοσήματα με κυριότερο την ερλιχίωση του σκύλου και άλλα λιγότερο συχνά, όπως η μπαμπεσίωση και η μπορελλίωση (νόσος του Lyme).
Πώς απομακρύνουμε ένα τσιμπούρι από το σώμα;
Στάζουμε επάνω του λίγες σταγόνες λάδι ή οινόπνευμα για να κλείσουμε τις οπές από τις οποίες αναπνέει, με αποτέλεσμα σε λίγα λεπτά της ώρας να αποσύρει την αγκαθωτή του λόγχη και να απομακρύνεται μόνο του από το σώμα. Δεν πρέπει να αποσπάμε βιαίως το τσιμπούρι από το δέρμα, γιατί υπάρχει κίνδυνος να αποκοπεί και να παραμείνει εντός του η λόγχη, προκαλώντας σοβαρή πληγή που μπορεί να επιμολυνθεί .Εάν ο αριθμός των τσιμπουριών είναι πολύ μεγάλος, καλό είναι η απομάκρυνσή τους να γίνεται με ψεκασμούς ή λουτρά.
Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τη μόλυνση από τσιμπούρια;
Αποφεύγοντας την είσοδο σε βοσκοτόπια μολυσμένων βοοειδών, μιας και πάνω στα χόρτα βρίσκονται οι προνύμφες και οι νύμφες των κροτώνων, που γαντζώνονται στο παντελόνι ή στο φόρεμα μας. Επίσης επιλέγουμε ανοιχτόχρωμα ρούχα με μακριά μανίκια και μπατζάκια και χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά spray ή λοσιόν. Κάθε φορά που ο σκύλος μας επιστρέφει στο σπίτι από τη βόλτα του, φροντίζουμε κατά το δυνατόν να μην έχει τσιμπούρια, γιατί αν κάποιο θηλυκό από αυτά πέσει στη φλοκάτη ή στη μοκέτα και γεννήσει ( έως και 15.000 αυγά ) πολύ δύσκολα αντιμετωπίζονται πλέον οι προνύμφες που εκκολάπτονται και διασκορπίζονται σε όλο το σπίτι!
Πολύτιμα όπλα που διαθέτουμε, είτε για την αποτροπή ανόδου του τσιμπουριού στο σώμα είτε για τη θανάτωσή του μετά την αγκίστρωσή του σε αυτό, αποτελούν τα αντιπαρασιτικά περιλαίμια, οι αμπούλες, τα spray και τα χάπια που μπορούμε να δώσουμε στα ζώα μας. Αποκλειστικός υπεύθυνος να συμβουλεύει και να υποδείξει το κατάλληλο μέσον προστασίας, είναι ο κτηνίατρός μας, που θα συνυπολογίσει όλες τις παραμέτρους, όπως είναι το φυσικό περιβάλλον διαβίωσης του ζώου μας, το παρασιτικό φορτίο της περιοχής διαμονής του και η ευαισθησία του στα διάφορα συστατικά των σκευασμάτων.
Βιβλιογραφία:
Σ.Θ Χαραλαμπίδης (Εργαστήριο Παρασιτολογίας Α.Π.Θ)
Maggie Fisher – John McGarry (Focus on small animal dermatology)
