Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας

Το Άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας αποτελεί σημαντικό πνεύμονα πρασίνου για την πόλη της Αθήνας και στο οποίο βρίσκουν προσωρινό ή μόνιμο καταφύγιο πολλά είδη της άγριας ζωής. Απλώνεται σε 420 στρέμματα και δεν αποτελεί υπόλειμμα παλιότερου φυσικού τοπίου. Άρχισε να δημιουργείται σταδιακά από το 1914 με δεντροφυτεύσεις στον ήρεμο λόφο δίπλα από το ρέμα του Ποδονίφτη. Το 1914 έγινε η πρώτη επίσημη δεντροφύτευση του τότε γυμνού λόφου. Κατά την διάρκεια του πολέμου το Άλσος υπέστη καταστροφές και το 1948 πραγματοποιήθηκε νέα αναδάσωση. Οι τελευταίες μεγάλες δεντροφυτεύσεις έγιναν τις χρονιές 1994 & 1995, ενώ σε μικρότερη κλίμακα γίνονται μέχρι σήμερα (περίπου κάθε χρόνο). Στις 29 Φεβρουαρίου 1956 εγκρίθηκε η κατασκευή Λίμνης που ολοκληρώθηκε το 1966 και στις 19 Ιουνίου 1959 εγκρίθηκε η περίφραξή του. Στις 26 Μαρτίου 1959 θεμελιώθηκε ο Δημοτικός Κινηματογράφος που βρίσκεται στην είσοδο του Αλσους.

Το 1976, με τροποποιήσεις του ρυμοτομικού σχεδίου, έγινε στο χώρο της λίμνης Τουριστικό Περίπτερο, ενώ το 1956 εγκαταστάθηκε μέσα στο Αλσος Μετεωρολογικός Σταθμός (Υπηρεσία ΕΜΥ). Από το 1955 άρχισε η συγκέντρωση ζώων και πτηνών και λειτούργησε υποτυπώδης Ζωολογικός Κήπος. Στις 25 Μαΐου 1986 έγιναν τα εγκαίνια του ζωολογικού κήπου που λειτούργησε μέχρι το 1995. Από τις 17 Οκτωβρίου 1995 αρχίζει η μεταφορά των αρκούδων στο φυσικό τους περιβάλλον (Περιβαλλοντικό Κέντρο “Αρκτούρος”, στο Νυμφαίο της Φλώρινας), στις 20 Μαΐου 1996 η απομάκρυνση των άγριων ζώων, που ολοκληρώνεται στις 16 Ιανουαρίου 1997 με την απομάκρυνση του τελευταίου λιονταριού, και από τότε παύει η λειτουργία του ζωολογικού κήπου για άγρια ζώα.

Σήμερα αποτελεί μια λωρίδα πράσινου που απλώνεται από τα βορειοανατολικά προς τα νοτιοδυτικά ανάμεσα στους Δήμους Νέας Φιλαδέλφειας και Νέας Ιωνίας. Η ύπαρξη πλούσιας βλάστησης, η παρουσία της λίμνης, η γειτνίαση με τον Ποδονίφτη και ο χαμηλός συντελεστής δόμησης της περιοχής, έχουν μετατρέψει το Άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας σε σημαντική περιοχή διαβίωσης για πολλά είδη. Η βλάστηση αποτελείται κυρίως από χαλέπιο πεύκη, αλλά και κυπαρρίσια, χαρουπιές, ευκάλυπτους, πλατάνια, κ.α.

Το άλσος έχει έναν μεγάλο πρωταγωνιστή, τον πρασινόφρυνο. Τα ανοιξιάτικα βράδυα κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής μπορεί να δει κανείς δεκάδες από αυτούς τους πανέμορφους φρύνους να περπατάνε στις πευκοβελόνες προς αναζήτηση συντρόφου και λίγο αργότερα χιλιάδες μικροί πρασινόφρυνοι κατακλύζουν τις περιοχές με νερό. Άλλα ερπετά που συναντά κανείς είναι σπάνια λιακόνια, μεγάλες κρασπεδοχελώνες, τρανόσαυρες, σαμιαμίδια και αβλέφαρους. Από τα θηλαστικά συναντά κανείς νυχτερίδες, ενώ ένα είδος μικρού ποντικού που συχνά εμφανίζεται στα αγριόχορτα περιμένει να προσδιοριστεί αν πρόκειται για αγροποντικό.

Ο πλούτος της ορνιθοπανίδας για μια τόσο μικρή περιοχή προκαλεί έκπληξη. Το άλσος επισκέπτονται πολλά κοινά μικροπούλια όπως καρδερίνες, φλώροι, σπίνοι, κοκκινολαίμηδες, λευκοσουσουράδες, κιτρινοσουσουράδες, μαυρολαίμηδες, σκαθράκια, λούγαρα, σταχτομυγοχάφτες, καρβουνιάρηδες, μαυρομυγοχάφτες, σταβλοχελίδονα, σπιτοχελίδονα, καλόγεροι, γαλαζοπαπαδίτσες, φυλλοσκόποι, μαυροτσιροβάκοι, ενώ κάθε φθινόπωρο περνάνε μικρά κοπάδια από σπάνιους σταυρομύτες. Από τα αρπακτικά έχουν παρατηρηθεί βραχοκιρκίνεζα, ξεφτέρια και περιστασιακά γερακίνες, ενώ στα ψηλά δέντρα φωλιάζουν αρκετοί γκιώνηδες και κουκουβάγιες. Στο μικρό νησάκι της λίμνης έχει παρατηρηθεί η σποραδική παρουσία από νερόκοτες και φαλαρίδες. Κότσυφες, τσίχλες και κατσουλιέρηδες πετάνε στο δάσος ενώ στα όρια του συναντά κανείς πράσινους παπαγάλους. Σημαντικός είναι ο αριθμός από πολλούς τσαλαπετεινούς που φωλιάζουν στις τρύπες των εγκαταλειμμένων κτιρίων, ενώ τέλος έχει αναφερθεί η παρουσία από ορτύκια και πέρδικες.

Το Άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας με τα όμορφα μονοπάτια του και την πλούσια, για πόλη, άγρια ζωή είναι ένα εξαιρετικό πεδίο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εξερεύνησης.