Ανάβαση στο υπαίθριο μουσείο μαρμάρου

Το υπαίθριο μουσείο λατομικής τέχνης, στη βόρεια πλευρά της Πεντέλης. (Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ)

Ενας συνδυασμός αναζωογόνησης και ιστορικής μνήμης στο «Αλούλα», το παλιό λατομείο Διονύσου – Πεντέλης .

Πόσες εμπειρίες μπορεί να προσφέρει μια βόλτα στο βουνό; Η ανάβαση στο «Αλούλα», το υπαίθριο μουσείο μαρμάρου που έχει διαμορφωθεί στο παλιό λατομείο Διονύσου – Πεντέλης, στη βόρεια πλευρά της Πεντέλης, συνδυάζει την αναζωογόνηση με την ιστορική μνήμη, επίσκεψη σε τρία ξωκκλήσια και υπέροχη θέα ώς την Εύβοια.

Υπάρχουν δύο διαδρομές (ή μία κυκλική που συνδυάζει και τις δύο) για να φτάσετε στην τοποθεσία Αλούλα, που πήρε το όνομά της από έναν εργολάβο του λατομείου.

Εμείς ακολουθήσαμε μια λίγο μεγαλύτερη κυκλική διαδρομή από αυτήν που στους ορειβατικούς χάρτες σημειώνεται ως «Πεντέλη: Λατομεία – Αγιος Λουκάς» και με ανάποδη πορεία – δηλαδή από κάτω προς τα πάνω. Μπορεί να σας φανεί πιο κουραστική, μια και έχετε ανηφόρα μπροστά σας, αλλά για «ερασιτέχνες» περιπατητές είναι πιο ασφαλής, καθώς στην αρχή, ειδικά, το μονοπάτι είναι στενό και δύσβατο. Φτάσαμε στην είσοδό του μέσω της λεωφόρου Διονύσου, στρίψαμε δεξιά στην οδό Οσίου Λουκά (στην Avin) και παρκάραμε στο τέλος του δρόμου. Προχωρήσαμε με τα πόδια στην Αρτέμιδος και λίγα μέτρα παρακάτω μπήκαμε στο δάσος. Από εδώ έως το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της ανάβασης: σε περιβάλλουν ψηλά δέντρα, δεν υπάρχουν πολλά ανοίγματα για θέαση, η πορεία είναι ανηφορική και απαιτεί διαρκώς την προσοχή σας, διότι ακόμα και κάτω από το όμορφο μαλακό «χαλί» που δημιουργούν τα πεσμένα φύλλα, μπορεί να βρίσκεται μια πέτρα και να γλιστρήσετε. Ενας έμπειρος ορειβάτης θα χρειαστεί περίπου είκοσι λεπτά με σταθερό ρυθμό βαδίσματος, εμείς το ανεβήκαμε στον διπλάσιο χρόνο. Φτάνοντας στο ξωκκλήσι, μια σύντομη στάση για ανασύνταξη δυνάμεων ήταν απαραίτητη.

Στο μονοπάτι που οδηγεί από τον Αγιο Λουκά στο λατομείο. (Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ)

Συνεχίζοντας την πεζοπορία, χωρίς στάση, θα φτάσετε στο Αλούλα έπειτα από περίπου είκοσι λεπτά, ωστόσο στη διαδρομή υπάρχουν ακόμα το πέτρινο ξωκκλήσι του Αγίου Νικήτα και λίγο παραπάνω του Αγίου Λουκά, με μια πέτρινη κρήνη για δροσερό νερό και ένα μεγάλο πλάτωμα στο ξέφωτο, ιδανικό για πικ νικ (το προτιμούν όσοι θέλουν μια ήπια πεζοπορία –συνήθως με παιδιά–, οπότε κατεβαίνουν από το λατομείο έως εδώ και επιστρέφουν). Μετά τον Αγιο Λουκά σύντομα πρόκειται να αποκαλυφθεί μπροστά σας ένα σκηνικό βγαλμένο λες από το «Game of Thrones»! Καλώς ήρθατε στο ανοιχτό μουσείο λατομικής τέχνης «Αλούλα».

Η εταιρεία «Μάρμορ Λίμιτεντ» αγόρασε τα λατομικά δικαιώματα του Ιακώβου Στάιγκερ πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για να λειτουργήσει, όμως, το λατομείο έπρεπε να βρεθεί τρόπος για τη μεταφορά των μαρμάρων. Από τις προτάσεις που υπήρχαν, προκρίθηκε να φτιαχτούν «κατρακύλες» με σιδητροτροχιές, δηλαδή μεγάλες ευθείες πάνω στις οποίες κινούνταν βαγόνια που κατέβαζαν τα μάρμαρα μέχρι το τοπικό δίκτυο του Ντεκοβίλ. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το λατομείο αγόρασε η εταιρεία Λατομεία Μαρμάρου Διονύσου – Πεντέλης, η οποία σταμάτησε οριστικά τη λειτουργία του το 1972. Το 1994 η εταιρεία αποφάσισε τη μετατροπή του σε ανοιχτό μουσείο λατομικής τέχνης, έναν πρότυπο χώρο αρχιτεκτονικής τοπίου, αναψυχής και πολιτισμού, που μας μαθαίνει τη λατομική δραστηριότητα στην περιοχή από την αρχαιότητα μέχρι τη στιγμή που σταμάτησε η εξόρυξη.

Η γλύπτρια τοπίου Νέλλα Γκόλαντα, η αρχιτέκτων Ασπασία Κουζούπη και ένα συνεργείο Παριανών λατόμων (Γεμελιάρης Νίκος, Λουκής Μανώλης, Αρκουλής Θωμάς, Πανώριος Αντώνης, Κρητικός Γιώργος) ανέλαβαν να υλοποιήσουν την πρωτοβουλία της εταιρείας για την αποκατάσταση και την αναμόρφωση του χώρου σε υπαίθριο μουσείο. Κτίρια και κατασκευές είχαν μείνει όπως τα άφησαν οι λατόμοι, με την έναρξη του Β΄ Π.Π. Στόχος ήταν η βρεθεί ένας τρόπος «επικοινωνίας» ανάμεσα στους χώρους του λατομείου, όπου ο επισκέπτης θα «διαβάζει» την ιστορία του πάνω στα κτίρια, διατηρώντας τα υπάρχοντα στοιχεία και με αποκλειστική χρήση επιτόπιων υλικών. Η σύνδεση των χώρων επιτεύχθηκε με τις «σκάλες» και έτσι μπορείτε να περιηγηθείτε από τη μεγάλη «καζάρμα» (κατοικία των λατόμων) με τα δύο τζάκια και το σπίτι του Αλούλα στην πάνω πλατεία ώς το «γύφτικο» (σιδηρουργείο) όπου οι λατόμοι κατασκεύαζαν ή επισκεύαζαν τα εργαλεία και στους τόπους εξόρυξης της πέτρας.

Στη συνέχεια το χωμάτινο μονοπάτι θα σας οδηγήσει στην κάτω πλατεία, ουσιαστικά τον πρώτο μουσειακό χώρο που συναντάτε, αν μπείτε από την είσοδο του λατομείου (ανεβαίνοντας οδικώς μέσω της λεωφόρου Αιολίδας). Σε αυτό το σημείο έχουν γίνει επεμβάσεις στον χώρο που δεν υπήρχαν πριν, όπως το πέτρινο κτίσμα που προοριζόταν να λειτουργήσει ως εντευκτήριο, και το οποίο προς το παρόν δεν έχει αξιοποιηθεί, όπως μας είπε ο Ανδρέας Αλτ, αντιπρόεδρος της εταιρείας Λατομείων Μαρμάρου Διονύσου…

Διαβάστε όλο το άρθρο στην Καθημερινή

Επιστροφή στην ενότητα ΠΑΡΚΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΚΥΛΟΥΣ